Ngày 26/3 hàng năm là ngày kỷ niệm thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, là thời điểm cùng ôn lại lịch sử ra đời và ý nghĩa của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời ngày 03/02/1930, Đảng đã xác định được tầm quan trọng của việc xây dựng tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản.

Mùa Xuân năm 1931, từ ngày 20 đến ngày 26/3, tại Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 2, Trung ương Đảng đã dành một phần quan trọng trong chương trình làm việc để bàn về công tác thanh niên và đi đến những quyết định có ý nghĩa đặc biệt như các cấp ủy Đảng từ Trung ương đến địa phương phải cử ngay các ủy viên của Đảng phụ trách công tác Đoàn. Hội nghị đã đề ra những nhiệm vụ cấp bách và tǎng cường thành phần công nhân trong Đảng. Cũng tại Hội nghị này, nhận thấy vai trò của lực lượng thanh niên trong sự nghiệp cách mạng nên đã đề ra quyết định “Cần kíp tổ chức ra Cộng sản thanh niên Đoàn” và chỉ thị cho các tổ chức Đảng ở các địa phương quan tâm đến việc xây dựng tổ chức Đoàn thanh niên. Từ đó, Đoàn TNCS Đông Dương ra đời. Sự phát triển lớn mạnh của Đoàn đã đáp ứng kịp thời những đòi hỏi cấp bách của phong trào thanh niên nước ta. Được Bộ Chính trị Ban chấp hành Trung ương Đảng và Bác Hồ cho phép, theo đề nghị của Trung ương Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam, Đại hội toàn quốc lần thứ 3 họp từ ngày 22 – 25/3/1961 đã quyết định lấy ngày 26/3/1931 (một ngày trong thời gian cuối của Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 2, dành để bàn bạc và quyết định những vấn đề rất quan trọng đối với công tác thanh niên) làm ngày thành lập Đoàn hàng năm. Ngày 26/3 trở thành ngày vẻ vang của tuổi trẻ Việt Nam, của Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh quang vinh.

Trước sự phát triển lớn mạnh của Đoàn trên cả 3 miền Bắc, Trung, Nam, ở nước ta xuất hiện nhiều tổ chức Đoàn cơ sở với khoảng 1.500 đoàn viên và một số địa phương đã hình thành tổ chức Đoàn từ xã, huyện đến cơ sở.

Từ ngày 26/3/1931 đến nay, để phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của từng thời kỳ cách mạng, Đoàn Thanh niên đã đổi tên nhiều lần:

Từ 1931 – 1936: Đoàn TNCS Việt Nam, Đoàn TNCS Đông Dương.

Từ 1937 – 1939: Đoàn Thanh niên Dân chủ Đông Dương.

Từ 11/1939 – 1941: Đoàn Thanh niên phản đế Đông Dương. Từ 5/1941 – 1956: Đoàn Thanh niên cứu quốc Việt Nam. Từ 25/10/1956 – 1970: Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam.

Từ 2/1970 – 11/1976: Đoàn Thanh niên lao động Hồ Chí Minh.

Từ 12/1976 đến nay: Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.

Tháng 4/1975, chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đã kết thúc thắng lợi, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Ngày 26/3/1976, lễ kỷ niệm lần thứ 45 năm Ngày thành lập Đoàn đã được tổ chức trọng thể tại Hà Nội và tổ chức Đoàn trong cả nước đã thống nhất mang tên chung là Đoàn Thanh Niên Lao động Hồ Chí Minh.

Đại hội lần thứ IV của Đảng họp từ ngày 14 đến 20/12/1976 tại Thủ đô Hà Nội đã quyết định đổi tên Đảng Lao động Việt Nam (2/1951) thành Đảng Cộng Sản Việt Nam và thể theo nguyện vọng của cán bộ, đoàn viên thanh niên cả nước, Đại hội Đảng lần thứ IV đã quyết định đổi tên Đoàn Thanh niên Lao động Hồ Chí Minh (1970) thành Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.

Đại hội Đảng chỉ rõ nhiệm vụ của Đoàn và phong trào thanh niên trong giai đoạn mới là: “Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phải được xây dựng và củng cố vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, xứng đáng là trường học cộng sản chủ nghĩa của lớp người trẻ tuổi, là cánh tay đắc lực và đội hậu bị tin cậy của Đảng”.

Được mang tên Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là niềm vinh dự và tự hào lớn của toàn thể cán bộ đoàn viên nước ta.

Từ khi thành lập đến nay, tổ chức Đoàn luôn đóng một vai trò quan trọng đối với thanh niên, thể hiện tinh thần xả thân trong các cuộc đấu tranh, kháng chiến giữ vững độc lập, tự do và toàn vẹn lãnh thổ, luôn phát huy truyền thống của dộc, nêu cao tinh thần xung phong, tình nguyện, xung kích, đi đầu trong các cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ kháng chiến, kiến thiết đất nước, đẩy mạnh công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước.

Trong giai đoạn dịch bệnh Covid-19 đang có những diễn biến phức tạp, nguy cơ lây lan nhanh chóng, đặt cả xã hội trong tình trạng báo động, tổ chức Đoàn thanh niên cũng không đứng ngoài cuộc. Đoàn nêu cao tinh thần mỗi đoàn viên là một nhân tố có trách nhiệm vận động, hướng dẫn, giúp đỡ người dân khai báo y tế, phân loại được người cao tuổi, người có bệnh nền, người yếu thế, người có nguy cơ… Cán bộ đoàn viên, thanh niên các cấp đã làm nhiều việc, xung kích thực hiện “chống dịch như chống giặc” như tổ chức các điểm rửa tay, sinh viên ngành y tình nguyện hỗ trợ thực hiện nhiệm vụ, nhóm phát khẩu trang miễn phí…

Hòa chung không khí sôi nổi của tuổi trẻ cả nước thi đua lập thành tích chào mừng Tháng Thanh niên và hướng tới kỷ niệm 90 năm ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (26/3/1931 – 26/3/2021) bằng sức trẻ và lòng nhiệt huyết, tuổi trẻ đoàn viên thanh niên trong cả nước sẽ mãi giữ vững ngọn cờ tiên phong trong công tác thanh niên, tiếp tục nêu cao tinh thần xung kích, tình nguyện trong mọi hoạt động, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, tiếp tục phấn đấu vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh, góp phần thực hiện thành công Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.

Tp. Hồ Chí Minh, ngày 11 tháng 3 năm 2021

Phạm Tuấn Trường

Phòng Truyền thông – Giáo dục và Quan hệ quốc tế