(Chinhphu.vn) – 2 năm chuẩn bị, triển lãm “Tiếng nói của đất” chính thức khai mạc tại Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ. Nơi đây đang lưu giữ những hiện vật quý hiếm về gốm có niên đại cả trăm năm, trong đó không ít hiện vật do người dân trân quý gửi tặng.

Ngày 12/5, Bảo tàng phụ nữ Nam Bộ chính thức khai mạc trưng bày chuyên đề “Tiếng nói của đất”. Chuyên đề thực hiện nhân kỷ niệm 133 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, 46 năm ngày Quốc tế Bảo tàng.

Độc đáo sản phẩm từ gốm

“Tiếng nói của đất” nhằm giới thiệu đến công chúng về nghề làm gốm truyền thống của người Việt ở Bình Dương, làng gốm Phnôm Pi của đồng bào Khmer ở ấp An Thuận, xã Châu Lăng, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang và làng gốm truyền thống Bàu Trúc của người Chăm ở tỉnh Ninh Thuận.

Đó là những nơi tạo ra sản phẩm và cũng là nơi bảo lưu những tinh hoa nghệ thuật và kỹ thuật được truyền từ đời này sang đời khác với những sản phẩm có bản sắc riêng, tiêu biểu và độc đáo.

“Các sản phẩm được làm bằng gốm từ lâu đã trở thành hàng hóa thiết yếu trong sinh hoạt hàng ngày của cư dân miền Nam, nhất là vùng miền Đông, Tây Nam Bộ. Từ xưa, những sản phẩm nồi, lu, hũ, khạp, đèn, tô, chén, muỗng, đĩa, khay trà, lư hương… luôn quen thuộc, hiện diện trong cuộc sống mỗi nhà, gắn liền với công việc nội trợ của những người phụ nữ; sản phẩm làm ra không chỉ dùng trong cuộc sống mà còn để bán ở các chợ, các đô thị, thị trấn trong vùng và các địa phương lân cận”, ông Nguyễn Quốc Chính – Phó Giám đốc bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ phát biểu tại lễ khai mạc.

Tại đây, người dân không chỉ được chiêm ngưỡng những sản phẩm độc đáo làm từ gốm mà còn hiểu hơn về quá trình làm ra sản phẩm, đặc biệt là những hiện vật có giá trị lịch sử thu hút đông đảo khách tham quan. Có thể kể đến như bình đựng nước gốm Lái Thiêu thế kỷ 20, tô chiết yêu được sản xuất những năm 1930-1940, lòng trong ghi 6 chữ “Lai ngọc thành/Phước đức tụng” do nhà sưu tập Lê Nhân Kiệt tặng bảo tàng hay thố đựng cơm của tiệm cơm “Chuyên Ký” đường Tôn Thất Đạm (Quận 1) – khai trương và hoạt động từ năm 1948 đến nay, thố được nhà sưu tập Đỗ Tam Quốc tặng lại bảo tàng.

Hiện vật mang giá trị lịch sử

Trao đổi cùng Báo Điện tử Chính phủ, Giám đốc Bảo tàng Phụ nữ Nam bộ Nguyễn Thị Thắm chia sẻ mất hai năm để có được phòng trưng bày chuyên đề “Tiếng nói của đất” để giới thiệu đến công chúng hôm nay.

Do ảnh hưởng của dịch bệnh, phía Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ chỉ đi được ba địa phương: Tri Tôn (An Giang), Bàu Trúc (Ninh Thuận) và Lái Thiêu (Bình Dương). Những thước phim cũng do cán bộ nhân viên Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ đi thực địa đến từng địa phương, gặp gỡ các nghệ nhân quay trực tiếp.

Theo Giám đốc Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ, có gần 200 hiện vật đang được trưng bày triển lãm tại đây hôm nay trong đó có những choé có tuổi đời lâu năm, có những sản phẩm gốm có giá trị niên đại lịch sử mà bảo tàng đưa ra để giới thiệu đến công chúng thưởng thức.

“Phòng trưng bày chuyên đề là sự pha trộn giữa hiện vật gốm bảo tàng sưu tầm từ lâu năm, có tuổi đời cả trăm năm và sản phẩm gốm do người dân tặng. Trong hành trình nghiên cứu, các nghệ nhân thương quý tặng cho bảo tàng. Chúng tôi cũng thương nghệ nhân rất cực khi làm ra những sản phẩm gốm như vậy, chúng tôi mua lại một phần để về trưng bày cho phòng gốm thêm sinh động”, bà Nguyễn Thị Thắm bày tỏ.

Không ngần ngại chia sẻ thực tế nhiều bảo tàng đã thực hiện trưng bày về gốm, Giám đốc Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ nhấn mạnh đơn vị này không giới thiệu chuyên sâu lịch sử gốm như thế nào, mà muốn muốn giới thiệu ở những góc độ khác: “Chúng tôi muốn giới thiệu những làng nghề truyền thống trong đó có gốm và bàn tay người phụ nữ đã góp phần bảo tồn duy trì phát triển nghề gốm cho đến bây giờ. Chúng tôi muốn nêu cao vai trò của phụ nữ với làng nghề gốm truyền thống”, bà Nguyễn Thị Thắm bày tỏ.

Đến từ sáng sớm cùng những đồng đội Trường Sĩ quan Kĩ thuật Quân sự, Thiếu tá Trần Thị Bình nói rằng xem những sản phẩm trưng bày tại Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ hôm nay chị như ngược thời gian trở về quá khứ, được về với quê hương, hồn Việt qua những sản phẩm gốm của đồng bào. “Tôi quê Hà Nội nhưng vào TPHCM lâu rồi. Tham dự buổi chuyên đề hôm nay giúp tôi hiểu hơn về nguồn gốc của gốm, cách bà con mình làm ra những sản phẩm gốm như thế nào, được chiêm ngưỡng những hiện vật quý giá trưng bày tại đây. Tôi ấn tượng với bức hình nội dung cúng tổ Nghề gốm Bàu Trúc “, Thiếu tá Trần Thị Bình trải lòng.

Huy Phạm