Củ Chi – quê hương đất thép thành đồng, nơi đã từng ghi dấu biết bao chiến tích trong chiến tranh khiến kẻ thù phải khiếp sợ, trong đó nổi bật ở xã Phước Hiệp là quê hương của “Bà mẹ dũng sĩ” Nguyễn Thị Rành – người mẹ có 8 người con trai và 2 cháu nội, ngoại hy sinh trong kháng chiến chống Mỹ..

Củ Chi – quê hương đất thép thành đồng, nơi đã từng ghi dấu biết bao chiến tích trong chiến tranh khiến kẻ thù phải khiếp sợ, trong đó nổi bật ở xã Phước Hiệp là quê hương của “Bà mẹ dũng sĩ” Nguyễn Thị Rành – người mẹ có 8 người con trai và 2 cháu nội, ngoại hy sinh trong kháng chiến chống Mỹ..

Có dịp tìm hiểu về cuộc đời mẹ, mới thấy hết được những khổ cực, đau thương mà mẹ phải trải qua từ lúc tuổi thơ. Mẹ Nguyễn Thị Rành, sinh năm 1900 và mất năm 1979, cha mẹ mất sớm, Mẹ bị tên Lý Hạnh ở Xóm Giữa kêu lính đến bắt về làm mướn cho hắn để trừ món nợ của cha mẹ khi mới 14 tuổi. Lớn lên, Mẹ lập gia đình cùng thầy giáo Nguyễn Văn Cầm ở ấp Bàu Công, xã Tân Mỹ, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An. Năm 1941, thầy nghỉ dạy để có điều kiện tham gia hoạt động cách mạng. Mẹ được bà con xóm giềng khen ngợi: “Vợ thầy Cầm đẹp nết, đẹp người”. Lấy chồng, mẹ lại phải vừa lo cho gia đình vừa lo cho đất nước. Trong những năm chiến tranh, mẹ là người chí cốt với cách mạng “Một tấc không đi, một ly không rời”, mẹ quyết không vào ấp chiến lược của địch, mà ở lại xã Phước Hiệp chịu đựng bom rơi, pháo chụp. Mẹ nuôi dưỡng cán bộ, chiến sĩ, du kích địa phương và chỉ vẽ cho con cháu đánh giặc. Trong hệ thống địa đạo Củ Chi nổi tiếng, có công lao đóng góp của mẹ. Cùng với nhân dân Củ Chi, mẹ nhẫn nại kiên trì đào hầm để chiến đấu, tự vệ và phục vụ cuộc chiến đấu chống Mỹ ròng rã của nhân dân vùng đất thép nổi tiếng. Địch nhiều lần bắt mẹ, hết dụ dỗ, lừa gạt đến tra tấn dã man hòng ép mẹ kêu gọi con cháu về đầu hàng chúng và ly khai với cách mạng. Nhưng trước sau, mẹ vẫn một lòng một dạ kiên trung, bất khuất, bám trụ giữ đất, nuôi dưỡng cán bộ, chiến sĩ và đội du kích nữ Củ Chi đến ngày toàn thắng.

Có lẽ đối với mẹ hay với bất cứ những người mẹ nào khác thì những khổ cực trên cũng chẳng là gì so với nỗi đau mất đi núm ruột của mình. Từ năm 1947 đến năm 1969, trong 22 năm đó, mẹ đã phải đau đớn chịu cảnh tre già khóc măng non khi 8 người con trai yêu quý của mẹ là các anh: Dúng, Sóc, Vẻ, Hè, Huội, Sướng, Nâng, Luôn lần lượt ra đi mãi mãi không về theo tiếng gọi của non sông. Đau thương, mất mác là thế nhưng mẹ quyết không ngã quỵ, quyết không từ bỏ khi đất nước còn lâm nguy. Những đứa cháu trai của mẹ lại tiếp tục lên đường đánh giặc tiếp bước những người cha, người chú, người cậu anh hùng của mình. Và rồi, một lần nữa, mẹ lại khóc tiễn đưa những người cháu yêu thương. Những ai đã từng làm mẹ mới thấu hiểu được phần nào nỗi đau xé lòng của Mẹ. Cả cuộc đời mẹ đã cống hiến cho non sông, đất nước. Cống hiến cả những đứa con ruột thịt – thứ quý giá nhất của mình cho hòa bình dân tộc. Sự hy sinh, mất mát của mẹ không gì có thể bù đắp được.

Gia đình mẹ, bốn đời tham gia đánh giặc cứu nước. Qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, Mẹ đã cống hiến cho Tổ quốc 8 người con trai: Nguyễn Văn Dúng (1920 – 1947) – Xã đội trưởng xã Phước Hiệp; Nguyễn Văn Sóc (1926 – 1954) – Tiểu đội trưởng đặc công; Nguyễn Văn Vé (1932 – 1959); Nguyễn Văn Hè (1935 – 1967); Nguyễn Văn Huội (1938 – 1968); Nguyễn Văn Sướng (1939 – 1968); Nguyễn Văn Nâng (1940 – 1967); Nguyễn Văn Luông (1942 – 1969) và hai cháu: cháu nội Nguyễn Văn Rưng (1939 – 1967) – Tiểu đội phó; cháu ngoại Huỳnh Văn Cường (1948 – 1970).

Để tôn vinh công lao to lớn của mẹ, ngày 06 tháng 01 năm 1978, Chủ tịch nước và Quốc Hội quyết định tuyên dương danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam” dành cho mẹ – người đã biểu hiện tấm gương sáng tuyệt vời của bà mẹ Việt Nam với sự hy sinh cao cả, một lòng một dạ kiên trung với dân với nước. Ngày 26 tháng 01 năm 1979, mẹ Nguyễn Thị Rành mất vì tuổi cao, sức yếu. Đến năm 1994, mẹ được truy tặng danh hiệu “Bà mẹ Việt Nam anh hùng”, góp phần tôn vinh công lao đóng góp và sự hy sinh của mẹ.

Tại Đại hội Đại biểu phụ nữ thành phố nhiệm kỳ 2011 – 2016 đã thống nhất chọn công trình Nhà tưởng niệm mang tên mẹ là một trong sáu công trình trọng điểm của Nghị quyết Đại hội phụ nữ thành phố lần thứ IX, nhiệm kỳ 2011 – 2016. Công trình được xây dựng tại quê hương của mẹ: ấp Trại Đèn, xã Phước Hiệp, huyện Củ Chi. Công trình Nhà tưởng niệm Mẹ Việt Nam anh hùng – Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Thị Rành được khởi công xây dựng ngày 21/7/2012 và khánh thành vào ngày 31/01/2013. Tổng diện tích khu đất 1.109,3m2. Công trình gồm các hạng mục: diện tích Nhà tưởng niệm 106,2m2, diện tích nhà ở của gia đình má Tám Rành 79,38m2, diện tích sân vườn 923,72m2. Tổng mức đầu tư công trình hơn 3,5 tỷ đồng. Kinh phí xây dựng công trình do cán bộ, hội viên Hội liên hiệp phụ nữ 24 quận, huyện, các đơn vị và nhà hảo tâm đóng góp.

Công trình có ý nghĩa giáo dục truyền thống yêu nước của phụ nữ Sài Gòn – Gia Định, một điểm sinh hoạt của nhân dân thành phố, là địa chỉ đỏ, điểm đến tham quan và học tập của nhân dân mọi miền đất nước, góp phần xây dựng nông thôn mới, xây dựng quê hương Củ Chi ngày càng giàu đẹp.

Tên của “Bà mẹ dung sĩ” Nguyễn Thị Rành cũng được đặt cho một trạm y tế và một con đường (dài gần 20 km, bắt đầu từ ngã rẽ quốc lộ 22 thuộc ấp Bàu Tre, xã Tân An Hội, lần lượt đi qua xã Trung Lập Hạ, Nhuận Đức, An Nhơn Tây và kết thúc tại đầu tỉnh lộ 15 thuộc xã Phú Mỹ Hưng) tại huyện Củ Chi.

Tp. Hồ Chí Minh, ngày 18 tháng 12 năm 2018

Hồ Ngọc Phương