English
Chiều mùng 2 tết Mậu Thân 1968, từ trại giam ở Tổng nha cảnh sát; chị Lê Thị Riêng-Phó Hội trưởng hội Liên hiệp Phụ nữ Giải phóng miền Nam Việt Nam, ông Trần Văn Kiểu (Chí Kiểu)- lãnh đạo Công đoàn thành phố và nữ biệt động cánh Hoa vận Phùng Ngọc Anh bị đem đi thủ tiêu trên đường Hồng Bàng.
Trầm Hương
Chiều mùng 2 tết Mậu Thân 1968, từ trại giam ở Tổng nha cảnh sát; chị Lê Thị Riêng- Phó Hội trưởng hội Liên hiệp Phụ nữ Giải phóng miền Nam Việt Nam, ông Trần Văn Kiểu (Chí Kiểu)- lãnh đạo Công đoàn thành phố và nữ biệt động cánh Hoa vận Phùng Ngọc Anh bị đem đi thủ tiêu trên đường Hồng Bàng. Chị Phùng Ngọc Anh may mắn sống sót. Năm 2001, chị Lê Thị Riêng và ông Trần Văn Kiểu được truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND. Ngay khi chị Lê Thị Riêng hy sinh, một làn sóng thương tiếc và căm phẫn không chỉ lan truyền trong nước mà hầu như khắp thế giới.
Trong ngày truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT cho chị Lê Thị Riêng, bà Đỗ Duy Liên- nguyên Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh, một trong những người bạn, đồng chí thân thương cùng thời với chị Lê Thị Riêng nghẹn ngào kể: “Chị Riêng vừa là người thủ trưởng của tôi, vừa là đồng chí, người bạn thân nhất của đời tôi. Chị xứng đáng được gọi là người anh hùng, ngay trong những ngày còn sống. Đó cũng là một người phụ nữ yêu con, yêu quý chồng đến hiếm có trên đời. Trong những năm ác liệt của chiến tranh, chị vẫn dành những gì tốt đẹp nhất cho chồng, cho con. Trong nhật ký của người mẹ viết cho con còn lưu lại những dòng chữ đầy cảm động. Chị ghi từng thay đổi nhỏ trong tiếng cười, tiếng khóc của con… Tôi nhớ năm 1960, nghe tin chồng chị Riêng hy sinh, chúng tôi nói với nhau: “Chị Riêng yêu chồng như vậy, tôi e phen này trước mất mát quá lớn, chị sẽ gục ngã…”. Nhưng không, mới mấy ngày sau, chị đã khoác ba lô lên đường đi mở lớp đào tạo cán bộ phụ nữ ở miền Đông Nam Bộ…”
Sau khi chị Riêng bị sát hại, những người đồng chí cùng thời với chị Lê Thị Riêng không sao quên được bầu không khí sôi sục căm thù. Trung ương Hội Phụ nữ Giải phóng miền Nam phát động phong trào “Phụ nữ miền Nam nỗ lực làm gấp 5, gấp 10 lần thay chị Riêng để tiêu diệt kẻ thù”. Tháng thi đua lập thành tích trả thù cho chị Riêng đã được tiến hành rộng rãi ở khắp các cấp, các địa phương. Các cấp Hội từ Trung ương đến xã đã tổ chức trọng thể lễ truy điệu chị Lê Thị Riêng. Toàn thể cán bộ được học tập tiểu sử và gương chiến đấu dũng cảm của chị, “quyết biến căm thù thành hành động để phục vụ tổng tiến công thắng lợi”. Ở miền Bắc, lễ truy điệu chị Lê Thị Riêng được tổ chức khắp nơi, từ cấp Trung Ương đến xã, các xí nghiệp, trường học, hợp tác xã, nông trường… nhằm phát động tháng thi đua tăng năng suất, hành động vì miền Nam ruột thịt. Hàng trăm, hàng ngàn bản kiến nghị, thư từ của chị em hội viên phụ nữ miền Bắc gởi về Hội phụ nữ Giải phóng miền Nam, hứa hẹn hạ quyết tâm lập thành tích trả thù cho chị Lê Thị Riêng…
Nhưng điều đặc biệt vinh dự dành cho chị Lê Thị Riêng chính là tấm lòng, thái độ chia xẻ với phụ nữ Việt nam, nhân dân Việt Nam của bè bạn quốc tế. Cái chết bí mật của chị trong đêm mùa xuân năm 1968 đã làm phẫn nộ hàng triệu trái tim của nhân dân tiến bộ khắp thế giới. Trung ương Hội LHPNVN đã nhận hàng trăm bức điện chia buồn của các tổ chức, cá nhân các nước khắp châu lục. Đệ nhất phu nhân nước Mỹ lúc bấy giờ là vợ của Tổng thống Johnson đã gởi đến phụ nữ Việt Nam lời chia buồn chân thành.
Sau đây là nội dung một vài bức điện chia buồn được lưu trữ Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ:
Ngày 26/3/1969- Điện từ Tokyo của Hội hữu nghị Nhật-Việt: “Được tin bà Lê Thị Riêng- Ủy viên BCHTW Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam- Phó chủ tịch Hội LHPN Giải phóng và những người yêu nước đã bị tàn sát, chúng tôi vô cùng căm phẫn và nghiêm khắc lên án Đế quốc Mỹ và bọn tay sai đầy tội ác, đồng thời thành thật chia buồn với tang quyến và nhân dân Việt Nam”
Tháng 3/1968, một tổ chức của Venezuela gửi bức điện đến “Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam”:
“Các đồng chí thân mến,
Cuộc ám sát hèn nhát đồng chí Lê Thị Riêng đã gây nên luồng căm phẫn sâu sắc chẳng những trong hàng ngủ Đảng chúng tôi, mà còn trong lòng quần chúng rộng rãi Venezuela đang mỗi ngày lên án hết sức mạnh mẽ cuộc xâm lược tàn bạo của đế quốc đối với nhân dân của các đồng chí và đang càng có quyết tâm cao độ đoàn kết với cuộc chiến đấu của các đồng chí chống cuộc chiến tranh bẩn thỉu ấy.
Xin gủi đến các đồng chí lời chia buồn chiến đấu của chúng tôi, lại thêm một nữ anh hùng nữa vào bảng kê vô số các nạn nhân của sự can thiệp Mỹ.
Muôn đời vinh quang cho những người cống hiến đời mình để bảo vệ đất nước và nhân loại bị chủ nghĩa phát xít đe dọa”
Ngày 20 tháng 3 năm 1968, từ Berlin nước Đức, bức điện báo của Liên đoàn phụ nữ dân chủ quốc tế ký tên Lydon B.Johnson được gởi đến Việt Nam, trong đó có đoạn viết:
“Chúng tôi tin chắc những hành động lên án còn tăng thêm nữa, rõ ràng phụ nữ miền Nam Việt Nam đã đấu tranh vì lòng yêu nước. Trước tiên, chúng tôi chuyển lời đến các con và gia đình bà Phó chủ tịch lời chia buồn cảm động và chúng tôi tin chắc rằng tất cả phụ nữ trên thế giới sẽ chia sẻ nỗi đau đớn và phẫn nộ này…”
Những năm tháng ấy, nhiều người còn chưa biết đến những kỷ vật của chị Lê Thị Riêng để lại trên thế gian này. Đó là những trang nhật ký viết cho chồng, cho con, cho đồng chí bè bạn… Ngày nay, Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ có được bộ sưu tập vô cùng quý giá về những kỷ vật của chị Lê Thị Riêng. Người nữ anh hùng không chùn bước trước mũi súng kẻ thù lại là một người vợ hết mực yêu chồng, người mẹ yêu thương con tha thiết… Năm 1960, khi nghe tin người chồng, người đồng chí của chị hy sinh, chị đã viết thư tâm sự với người bạn: “…Bảy năm trời chung sống, bao nhiêu tình sâu nghĩa nặng của vợ chồng tôi đã kết thúc trên đời. Còn lại hai con đang sống xa mẹ. Chúng là nguồn hạnh phúc, là sức mạnh chiến đấu giúp tôi hăng hái đi lên không bao giờ quỵ bước…”. Mùa xuân năm 1963, người mẹ ấy đã viết cho con những vần thơ thấm đẫm tình mẫu tử vừa riêng tư, dung dị vừa vô cùng rộng lớn:
“Ước mơ
Tôi ước mơ, một ngày nào đâu đó Hà Nội ơi!
Cho tôi đến thủ đô Gặp hai con, tôi ôm cả vào lòng
Tôi siết mãi, không bao giờ buông ra nữa
Nhớ lắm rồi, bao năm trời chất chứa
Bóng hình con cứ lảng vảng đêm ngày
Bữa tiệc đời sao lắm vị chua cay
Mẹ đã chịu trong những ngày xa cách
Tôi ước mơ một ngày xuân thống nhất
Được gặp con, được ôm ấp vỗ về
Thèm thuồng nhìn đôi mắt trẻ ngây thơ
Bao hạnh phúc mẹ dồn về con cả
Nhưng con hỡi! Nước non còn chia cắt
Bởi kẻ thù tàn bạo gây nên
Bao gia đình tan nát điêu linh
Bao em bé phải đoạn tình mẫu tử
Màu đen tối sẽ lui về dĩ vãng
Vì toàn dân đã vùng dậy đứng lên
Mẹ nguyện làm một chiến đấu viên
Mẹ chiến đấu cho ngày mai tươi sáng
Cho Bắc Nam thống nhất Cho đất nước hòa bình
Cho mọi người no ấm, quang vinh
Cho con được hưởng trọn tình thương của mẹ.”
Chị Lê Thị Riêng chưa được một lần ra Hà Nội nhưng cái chết của chị đã trở thành bất tử. Gương chiến đấu của chị từng tỏa sáng trên nhiều nước. Nhân dân trong nước và cả thế giới tiếc thương chị Lê Thị Riêng không chỉ vì chị là Phó Chủ tịch Hội Phụ nữ Giải phóng, mà còn vì chị là biểu tượng những đức tính cao đẹp của phụ nữ Việt Nam, vì sự tàn bạo và hèn hạ của kẻ thù đã chạm đến lương tri toàn nhân loại.
Tp. Hồ Chí Minh, ngày 13 tháng 7 năm 2016
Trầm Hương
Liệt sĩ, Anh hùng LLVT Lê Thị Riêng
Bức ảnh vợ chồng anh hùng Lê Thị Riêng cùng hai con trai- chụp trong thời hoạt động nội thành
Ảnh tư liệu gia đình
