English
Từ sau cuộc tổng tấn công và nổi dậy xuân Mậu Thân (1968), đế quốc Mỹ và chính quyền tay sai Thiệu – Kỳ đã thẳng tay đàn áp dã man những người tiến bộ và tăng cường khủng bố mọi cuộc đấu tranh. Trong lúc đó Luật phát xít 10/68 vừa ban hành, nhưng hàng loạt cuộc đấu tranh chống Mỹ – ngụy trong nội thành Sài Gòn vẫn tiếp tục lan rộng, công khai và phong phú với nhiều hình thức khác nhau.
Mở đầu các phong trào đấu tranh của quần chúng là cuộc bãi công chiếm cứ của trên 400 công nhân viên chức, lao công (chủ yếu là phụ nữ) của bệnh viện Đồn Đất (Grall) nay là bệnh viện Nhi Đồng II đã làm rúng động đến chính quyền Sài Gòn. Lợi dụng mâu thuẫn có sẵn giữa bọn tay sai Mỹ và bọn thân Pháp, nghiệp đoàn bệnh viện Đồn Đất, đứng đầu là cô Đặng Thị Vân Hồng – chủ tịch nghiệp đoàn, đã tổ chức, lãnh đạo lực lượng công nhân viên chức bệnh viện đấu tranh. Cuộc đấu tranh kéo dài từ ngày 01/01 đến ngày 14/01/1969, thực hiện qua từng bước: lãn công, đình công rồi đi đến chiếm bệnh viện. Khẩu hiệu đưa ra của nghiệp đoàn “chống phân biệt đối xử công nhân viên Việt quốc tịch Việt và công nhân Việt có quốc tịch Pháp”, với các yêu sách như: tăng lương, điều chỉnh trợ cấp, phụ cấp, phụ nữ sau khi sanh được hưởng lương, con nhỏ dưới 12 tháng được nghỉ 1 giờ/ngày… Lo sợ cuộc đấu tranh lan rộng, Bộ nội vụ chính quyền Sài Gòn ra lệnh cho cảnh sát quốc gia và cảnh sát đô thành huy động lực lượng theo dõi cuộc đấu tranh để tìm biện pháp ngăn chặn. Cuối cùng Ban giám đốc bệnh viện đã chấp thuận toàn bộ yêu sách của nghiệp đoàn đưa ra. Cuộc đấu tranh thắng lợi hoàn toàn.
Cuộc đấu tranh của trên 400 công nhân viên chức (trong đó 90% phụ nữ) của bệnh viện Grall lúc bấy giờ có ý nghĩa to lớn, góp phần vô hiệu hóa Luật phát xít 10/68 mà chính quyền Thiệu – Kỳ muốn áp đặt vào giai cấp công nhân và nhân dân lao động thành phố. Tuy chỉ diễn ra ở một cơ sở y tế nhưng cuộc đấu tranh của chị em công nhân viên chức ở bệnh viện Đồn Đất đã khơi nguồn, tác động tích cực đến phong trào đấu tranh của nhân dân thành phố chống Mỹ – Thiệu bước sang giai đoạn quyết liệt hơn.
Tp. Hồ Chí Minh, ngày 28/03/2011
Đoàn Thị Kim Loan
